Cấu tạo và sinh lý của tóc

Tạo hóa ban tặng cho mỗi tạo vật bộ lông với chức năng bảo vệ cơ thể nhưng đối với con người, sự tiến hóa đã làm cho lông, tóc là những yếu tố quyết định đến thẩm mỹ và mang tính xã hội học. Đôi khi bạn thắc mắc tại sao có người sinh ra có màu tóc đen, nâu, nhưng có người sinh ra màu tóc đã vàng óng hay hung đỏ, hoặc tại sao người này có sợi tóc rất dày nhưng người kia có sợi tóc mảnh … Cùng tìm hiểu cấu tạo của tóc để biết rõ hơn và có cách chăm sóc tóc cũng như có biện pháp phục hồi tóc hư tổn phù hợp nhé!

1. Cấu tạo của tóc

Sợi tóc được chia thành 2 phần: gốc tóc và thân tóc. Gốc tóc nằm dưới da đầu và được bao bọc bởi cấu trúc hình túi gọi là nang tóc (chân tóc). Phần đáy của gốc tóc nằm trong một bầu. Mao mạch và các sợi dây thần kinh đi vào trong các bầu này. Các tế bào ở trung tâm của bầu được phân chia. Những tế bào tóc mới đẩy tế bào tóc trước đó lên. Những tế bào di chuyển ra phía ngoài sẽ dần dần chết để tạo thành phần thân tóc cứng. Thành phần hóa học chủ yếu trong sợi tóc là keratin (chất sừng, gồm nhiều loại protein) chiếm khoảng 70%. Keratin mọc từ nang tóc (chân tóc). Phần còn lại bao gồm nước, chất béo, hydrat cacbon, vitamin và khoáng chất giàu biotin, kẽm, lưu huỳnh và nitơ, chiếm khoảng 30%.

Nang tóc (chân tóc) là phần bầu hình chén nằm dưới da đầu chứa rất nhiều mạch máu nhỏ li ti. Nang tóc dính chặt với da đầu để chất dinh dưỡng theo mạch máu đi nuôi tóc. Đây là phần “sống” duy nhất của sợi tóc giúp tóc mọc dài ra. Xung quanh nang tóc có các tuyến nhờn (còn gọi là tuyến dầu hay tuyến bã) giúp bôi trơn sợi tóc và các cơ nang để giúp tóc “dựng lên”. Các tế bào nang tóc sinh sản thường xuyên và sợi tóc dài ra dần. Các sợi tóc có chu kỳ sinh trưởng, chỉ tồn tại một thời gian rồi rụng. Ở mỗi người, trung bình khoảng 50 đến 100 sợi tóc rụng mỗi ngày.

Thân tóc là sợi tóc mà bạn nhìn thấy, có cấu trúc gồm 3 lớp: Lớp biểu bì (cutin), lớp giữa (cortex) và lớp tủy (medulla).

– Lớp tủy (medulla): là phần trong cùng của sợi tóc, chứa các hạt chất béo và không khí. Nếu sợi tóc quá mỏng sẽ không có lớp tủy.

– Lớp giữa (cortex): gồm nhiều bó sợi nhỏ hợp thành và chứa sắc tố melanin (chất tạo nên màu cho sợi tóc). Lớp giữa quyết định độ chắc khỏe cũng như màu tóc là vàng, nâu, đỏ hoặc đen.

– Lớp biểu bì (cutin): là phần ngoài cùng của thân tóc, gồm 5-10 lớp keratin trong suốt xếp chồng lên nhau có tác dụng bảo vệ sợi tóc khỏi các hóa chất hoặc ảnh hưởng bên ngoài. Giữa các vảy keratin có một chất kết dính gọi là KIT. Lớp biểu bì còn được bao phủ bởi một màng mỡ mỏng (lipid) để tóc không thấm nước. Lớp biểu bì liên kết rất chặt chẽ che ngoài phần lõi tóc, bảo vệ tóc, quyết định cấu trúc bề mặt và độ bóng mượt của tóc. Lớp biểu bì liên kết tốt sẽ phản chiếu ánh sáng tự nhiên và hạn chế ma sát giữa những sợi tóc, không gây rối, tóc mượt mà và sáng bóng.

Tia tử ngoại mặt trời, hóa chất trong thuốc nhuộm, dầu gội, dầu xả, thuốc uốn duỗi tóc,… có thể làm mất chất kết dính KIT khiến cho các lớp vảy keratin bị bong, tóc bị hư tổn. Nhiệt độ nóng quá mức từ máy sấy hay máy kẹp tóc, cũng như chải tóc và bới tóc cũng làm xáo trộn độ mềm mượt của lớp biểu bì khỏe mạnh. Khi tóc bị hư tổn, tóc mất độ trơn mượt, không thể phản chiếu ánh sáng và lõi tóc không được dưỡng ẩm khiến tóc trở nên khô, rối, hư tổn.

2. Sinh lý tóc

Mỗi sợi tóc trải qua chu kỳ sinh trưởng bao gồm 3 giai đoạn kéo dài khoảng 3-6 năm.  Mỗi tháng sợi tóc mọc dài ra khoảng 1cm. Sự phát triển của tóc sẽ chậm lại khi độ dài của tóc lớn hơn 25cm. Gen di truyền quyết định độ dài các thời kỳ phát triển của tóc.

+ Anagen: Giai đoạn phát triển. Khoảng 85% số tóc trên đầu chúng ta đang ở giai đoạn phát triển. Pha này kéo dài từ 3 – 6 năm.

+ Catagen: Giai đoạn chuyển tiếp. Khi tóc phát triển đạt đến độ dài tối đa, tóc bắt đầu bước vào giai đoạn chuyển tiếp kéo dài 1 – 2 tuần. Trong suốt pha chuyển tiếp, nang tóc co lại khoảng 1/6 đường kính so với bình thường.

+ Telogen: Giai đoạn nghỉ. Sau pha chuyển tiếp, tóc chuyển sang pha nghỉ kéo dài 5 – 6 tuần. Khoảng 10 – 15% tóc trên đầu ở pha nghỉ. Cuối pha nghỉ, nang tóc tái khởi động một chu kì phát triển tóc mới.

Khi bạn nhìn thấy tóc rụng nhiều trong phòng tắm, tóc vương trên gối, rơi trên sàn nhà và trên áo bạn…là lúc bạn đối diện với sự rối loạn chu kỳ sinh sản sợi tóc, ảnh hưởng đến cấu trúc sợi tóc. Việc cần làm ngay là chăm sóc tóc, nuôi dưỡng nang tóc và da đầu để chặn đứng chứng rụng tóc bất thường, tránh nguy cơ hói đầu. Chìa khóa của việc bổ sung dinh dưỡng mà nhiều người sai lầm là chỉ chăm sóc cho thân tóc (trong khi đây là phần chết) mà không quan tâm đến nang tóc và da đầu là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến chu kỳ sinh trưởng và độ bóng khỏe của mái tóc. Nếu sớm phát hiện và điều trì việc thì việc chặn đứng rụng tóc càng nhanh chóng và dễ dàng.